Marjolein van den Broeke over praktijkgericht leren met hoofd én lijf

Veel mbo-docenten herkennen het: leerlingen die afhaken bij een abstract vak als rekenen of wiskunde. Ze weten niet waarom ze iets moeten leren of raken de draad kwijt in uitleg die te talig of te theoretisch is. Voor docent Marjolein van den Broeke was dat de aanleiding om over te stappen op praktijkgericht leren  – een aanpak waarin hoofd en lijf samenwerken.

“Ik zag te vaak leerlingen die het niet snapten, maar met wie ik toch moest doorgaan, omdat de methode dat voorschreef. Daar ben ik allergisch voor geworden.” Vertelt Marjolein, die opgeleid is als wiskunde docent, maar nu vooral bijles geeft met haar bedrijf ‘Blije Lessen’. Ze werkt daar vooral met leerlingen die in de reguliere lessen niet meekomen, vaak omdat de manier van uitleggen niet bij ze past.

Van abstract naar concreet: praktijkgericht leren in de klas

Marjolein kiest bij het uitleggen bewust voor een aanpak die niet alleen het hoofd, maar ook de rest van het lijf betrekt. In plaats van werken vanuit het boek, laat ze leerlingen werken met hun handen – meten, tekenen, uitproberen. “Zodra ik de lesstof kon koppelen aan iets wat ze herkenden, valt het kwartje vaak,” vertelt ze.

Ze geeft een voorbeeld: “Ik vraag ze: stel, je wilt deze kamer verven. Hoeveel verf heb je dan nodig, en waar ben je het goedkoopst uit? Dan beginnen we met het letterlijk meten van de kamer en gaan vanaf daar verder.” Zo brengt Marjolein praktijkgericht leren letterlijk in de klas, leerlingen meten, rekenen en ervaren direct de relevantie van wat ze leren.

Tijdens zo’n oefening verandert de sfeer. Leerlingen die normaal afhaken bij abstracte sommetjes, komen ineens met ideeën, discussies en berekeningen. “Dan gaan ze rekenen zonder dat ze het doorhebben”, vertelt Marjolein. “Ze willen weten wat slim is, wat voordelig is. En als ze het antwoord vinden, zie je die trots: oh, dus dáárom moet ik dit kunnen!”

Eerst het geheel, dan de details

Marjolein ziet dat veel leerlingen anders leren dan de methode voorschrijft. Vooral beelddenkers en neurodiverse leerlingen hebben behoefte aan overzicht voordat ze de details kunnen plaatsen. Met praktijkgericht leren start je daarom vaak eerst met het grotere geheel. “De meeste methodes bouwen kennis op van onder naar boven, stapje voor stapje. Maar sommige leerlingen moeten eerst het geheel zien – als een toren van bovenaf – om te begrijpen waar de puzzelstukjes thuishoren en hoe ‘succes’ er uitziet.”

In de praktijk betekent dat: starten met een concreet voorbeeld of probleem, en van daaruit terug redeneren naar de theorie. “Bij beelddenkers werkt het niet om eerst te zeggen ‘zo werkt de formule’,” legt ze uit. “Je moet beginnen met: wat wil je eigenlijk weten, en wat zie je voor je? Zodra ze het plaatje hebben, kunnen ze de stappen volgen.”

Door steeds terug te verwijzen naar dat grotere geheel, helpt praktijkgericht leren leerlingen de samenhang te zien tussen losse opdrachten. “Zo wordt leren niet langer een reeks losstaande puzzelstukjes, maar één geheel waarin alles met elkaar te maken heeft,” zegt ze. “En dat geeft rust, ook voor leerlingen die snel overprikkeld raken of afhaken als ze het overzicht kwijt zijn.”

Structuur en vrijheid in praktijkgericht leren

Met praktijkgericht leren geef je ruimte voor structuur en vrijheid. Volgens Marjolein kun je in één les tegemoetkomen aan verschillende leervoorkeuren door de les anders in te delen.  Ze adviseert: “Begin met het helikopterbeeld: dit is het doel, dit gaan we doen. Daarna kunnen sommige leerlingen zelfstandig verder, en heb jij tijd voor wie meer uitleg nodig heeft.”

Wat Marjolein iedere docent wil meegeven: “Blijf in gesprek met je leerlingen. Vraag wat werkt, wat beter kan en wat anders moet.” Vertelt ze. “Veel leerlingen voelen zich niet gehoord. Ze hebben al geprobeerd vragen te stellen, maar kregen geen tijd of ruimte. Door te luisteren, breek je door die muur van demotivatie heen.”

Benieuwd naar meer? Tijdens de Onderwijs InspiratieDag 2025 laat Marjolein in haar workshop zien hoe praktijkgericht leren zorgt voor meer motivatie en begrip en hoe je abstracte leerstof kunt vertalen naar iets wat leeft in het klaslokaal.

Meer over Marjolein