Grip op je rol als docent tijdens het formatieproces

De laatste puntjes worden gezet op het formatieproces: onderwijsmanagers en HR-teams verdelen de laatste taken, herzien rollen en evalueren tijdelijke contracten. Juist nu is het waardevol om als docent stil te staan bij waar je staat, wat je wilt en hoe jouw rol past binnen het team. Hoe beter jij weet wat je nodig hebt en kunt bieden, hoe sterker je staat in komende formatie- of functioneringsgesprekken. Daarom geven we praktische handvatten waarmee je terugblikt op je laatste schoolperiode, evalueert waar je nu staat en vooruitkijkt.

1. Terugkijken: reflecteer op jouw rol en ervaringen in het formatieproces

Elk schooljaar bestaat uit onderdelen: de start, de drukte rond toetsen of examens, oudergesprekken, de voorbereidingen op open dagen en schoolreisjes. Door bewust terug te blikken op de verschillende periodes krijg je inzicht in wat jij hebt gedaan en wat dat van je vroeg.

Heb je afgelopen jaar naast je lessen ook mentoraat gedraaid, coördineerde je het PTA in een examenklas, waardoor je ineens voor meerdere leerjaren stond? Door letterlijk in kaart te brengen wat je taken en verantwoordelijkheden waren, zie je je bijdrage aan het schooljaar en ook waar je misschien overvraagd bent geraakt of uitdaging miste. Het helpt je om aan te geven wat je nodig hebt: meer rust en balans, of juist meer ruimte om te groeien.

Deze reflectie is belangrijk als je het gesprek over de formatie goed voorbereid in wil gaan. Het laat je zien wat werkte, wat beter kon en welke rol je wel of niet nogmaals wilt vervullen. Zo bouw je met vertrouwen aan je positie voor het nieuwe schooljaar.

2. Evalueren: breng in kaart wat jij nodig hebt in het formatieproces

Terugblikken is de eerste stap, maar evalueren is waar je de diepgang zoekt. Het gaat niet alleen om wat er gebeurde in je takenpakket, maar hoe dat voor jou was. Was je tevreden over je rol als mentor, of voelde je je vooral uitvoerend en te weinig gehoord in beslissingen? Had je voldoende ruimte om lessen te ontwerpen zoals jij dat pedagogisch en didactisch wenselijk vond, of stond je continu in de overlevingsstand?

Evaluatie betekent dat je stilstaat bij je werkdruk tijdens piekweken en hoe je balans was tussen lesgeven en taken zoals surveilleren, administratie of leerlingbegeleiding. Door niet alleen je prestaties, maar ook je energie, motivatie en werkplezier mee te nemen, trek je persoonlijke conclusies. Zo onderbouw je waar je mee door wilt, wat beter kan en wat jij nodig hebt om goed te blijven functioneren binnen jouw schoolomgeving.

Wil je weten hoe onderwijsmanagers en teamleiders het formatieproces inrichten? Lees meer over de visie van Chama Aslimani van ROC Midden Nederland over effectieve formatie. Ga naar het artikel “Formeren is vooruitkijken.”

3. Vooruitkijken: denk mee over jouw ontwikkeling binnen het formatieproces

Als je weet waar je ontwikkelpunten en ambities liggen, kun je beter bepalen waar je naartoe wilt. Kijk daarom niet alleen terug, maar stel jezelf ook de vraag: hoe wil ik volgend schooljaar voor de klas staan, maar ook professionaliseren binnen het team?

Misschien wil je juist minder lesuren en meer ruimte voor coördinatietaken of loop je warm voor vakvernieuwing en wil je daar tijd voor vrijmaken. Binnen het team is het goed om na te denken over waar jouw krachten liggen en hoe collega’s daar van kunnen profiteren. Door vooraf helder te hebben welke rol je ambieert en hoeveel uren je daarbij passend vindt, kun je gerichter het functioneringsgesprek aangaan.

Ook belangrijk: wat heb jij nodig om te groeien? Denk aan coaching, intervisie, scholing of ruimte om met collega’s lesmateriaal te ontwikkelen. Bij Metafoor Onderwijs denken we graag met je mee. Daarom bieden we loopbaanbegeleiding waarin je kunt sparren over de volgende stappen in jouw onderwijsloopbaan. Hiermee willen we je helpen ontdekken wat de kansen zijn binnen scholengroepen, zodat je jouw positie kan versterken en concreet kan werken aan je professionalisering.

Ga voorbereid het formatieproces in

Gebruik je reflectie als basis om je formatie- of functioneringsgesprek goed voor te bereiden. Formuleer helder wat je wilt behouden, waar je in wilt groeien en welke ondersteuning je nodig hebt. Denk na over mogelijke scenario’s en alternatieven, zodat je flexibel én met regie het gesprek ingaat.

Spreek af hoe je het gesprek opvolgt, bijvoorbeeld met een incheckmoment in oktober. Door je ontwikkeling tussentijds bij te houden, versterk je je positie en blijf je zelf aan het roer van je loopbaan staan.

Ben je flexibel in het onderwijs en wil je gericht werken aan je ontwikkeling?

Of je nu al via Metafoor Onderwijs werkt of nieuwsgierig bent naar wat we voor jou kunnen betekenen: wij denken graag met je mee. In een persoonlijk loopbaangesprek kijken we samen naar jouw plek binnen het team, je ambities en mogelijkheden binnen scholen of scholengroepen. Ontdek hoe jij grip blijft houden over je loopbaan, juist in een flexibele rol.

Plan vandaag nog een gesprek