Okko Korvemaker (BVMBO): “Docenten weten vaak niet hoeveel zeggenschap ze eigenlijk hebben.”

Wat als mbo-docenten meer ruimte zouden nemen om hun vak op hun eigen manier vorm te geven? Volgens Okko Korvemaker van de Beroepsvereniging Opleiders mbo (BVMBO) ligt daar de sleutel tot beter onderwijs én meer werkplezier.

In welke mate voel jij je eigenaar van je lessen – en breder nog: van het onderwijs op jouw opleiding? Okko Korvemaker wil, met de BVMBO, docenten stimuleren dat eigenaarschap te pakken. Of, zoals hij het noemt, hun professionele ruimte. “Veel docenten weten niet hoeveel zeggenschap ze eigenlijk hebben, en daarmee laten we kansen liggen op goed onderwijs,” zegt Okko.

Hij legt uit waarom dat zo belangrijk is: “Als je het docentschap ziet als een écht professioneel beroep, dan hoort daar ook bij dat je verantwoordelijkheid neemt – én krijgt – voor de inhoud van je werk. Professionele ruimte betekent dat jij als docent bepaalt hoe je je vak het beste kunt overbrengen. Jij weet wat er nodig is om studenten iets te leren, niet een manager of beleidsmaker.”

Jij weet wat er nodig is om studenten iets te leren, niet een manager of beleidsmaker.

Wat is professionele ruimte in het mbo?

Professionele ruimte betekent dat je zelf kunt beslissen hoe je je lessen invult, maar ook dat je, samen met je team, kunt beslissen hoe je de opleiding vormgeeft. Kies je voor de standaard structuur, of werk je met een ander model, bijvoorbeeld met meer praktijk of vakoverstijgende elementen?

Volgens Okko is het eigenlijk heel logisch dat we niet voor alle studenten dezelfde aanpak hanteren: “Het mbo is enorm gevarieerd: van doktersassistenten tot ict’ers en ondernemers: iedere student heeft een andere omgeving nodig om zich te kunnen ontwikkelen.”

Waarom professionele ruimte zoveel verschil maakt

Volgens Okko heeft professionele ruimte impact op drie niveaus: bij de docent zelf, binnen het team en uiteindelijk bij de student. “Door die ruimte te pakken, kan een docent zich steviger voelen en bewuster met zijn werk bezig zijn. Daarnaast voelt het onderwijs echt als iets van het team; samen draag je verantwoordelijkheid voor wat er gebeurt in de klas.”

Ook studenten merken het verschil. “Als jij zelf die swing voelt, in je kracht staat, dan voelt je student dat ook. Je bent een voorbeeld.”

Professionele ruimte in de praktijk

Okko Korvemaker moedigt mbo-docenten aan gebruik te maken van hun professionele ruimte .

De theorie klinkt mooi, maar hoe geef je professionele ruimte concreet vorm? Okko, tot voor kort docent in het sociaal domein, vertelt hoe zijn team dat aanpakte: “We hebben echt de tijd genomen om samen na te denken over hoe het onderwijs beter kon. We zijn een week in een huisje gaan zitten met een aantal docenten om een nieuwe onderwijsvisie te ontwikkelen. De lessen werden overgenomen door de rest van het team.”

Naar aanleiding van die visie veranderden ze hun onderwijs ingrijpend. “We zijn van klasgerichte naar overstijgende groepen gegaan. We hebben zelfbeoordeling ingevoerd, zodat studenten elkaar konden beoordelen, en we hebben meer gewerkt met leerafdelingen, waarbij studenten direct in de praktijk aan de slag gingen.”

Het effect was duidelijk merkbaar. “Je zag dat studenten meer eigen verantwoordelijkheid nemen. Ze waren blij met hun opleiding en er ontond een bepaalde vibe,” vertelt Okko enthousiast.

Er is vaak meer ruimte dan je denkt

Professionele ruimte betekent niet dat je zomaar alles alleen doet. Het vraagt overleg, afstemming en verantwoording. “Je moet kunnen uitleggen waarom je bepaalde keuzes maakt en waarom je iets doet,” zegt Okko. “Je bent onderdeel van een onderwijsteam, dus je moet samen optrekken.”

In de praktijk blijken veel managers juist bereid om mee te bewegen.

Soms botst dat met vaste structuren of managers (leidinggevenden en bestuurders) die gewend zijn om beslissingen te nemen. “Soms zeggen managers: dat kan niet, daar hebben we geen tijd voor.” Vertelt Okko. Maar hij maakt daarbij ook een kanttekening: “Vaak dénken docenten dat leidinggevenden zo gaan reageren, maar de realiteit is vaak anders, ”vertelt hij.

“In de praktijk blijken veel managers juist bereid om mee te bewegen. Er zijn gelukkig genoeg managers die zeggen: als jullie dat goed onderbouwen, hartstikke goed. Uiteindelijk willen leidinggevenden ook goed onderwijs en tevreden medewerkers.”

Een nóg bruisender mbo

Hoe zou het mbo eruitzien als álle docenten hun professionele ruimte zouden pakken?
Okko moet even nadenken, maar dan zegt hij: “Dan zou het mbo nog bruisender zijn. Je zou zien dat docenten elkaar opzoeken, elkaar inspireren en samen onderwijs vormgeven dat aansluit bij wat studenten echt nodig hebben.”

Toch weet hij dat het tijd kost. “Mensen zijn vaak vooral bezig met hun dagelijkse werk: van les naar les, van voorbereiding naar afronding. Maar wie even uit die waan van de dag stapt, ontdekt hoeveel meer er eigenlijk mogelijk is.”

Wil je meer weten over hoe jij jouw professionele ruimte beter kan benutten? Tijdens de Onderwijs InspiratieDag geeft Okko samen met zijn collega Giel Kessels een workshop. Je kunt ook langs hun stand lopen om al je vragen te stellen. Meer inspiratie vind je op hun website www.bvmbo.nl.