Waarom meer vrijheid in je lessen goed is voor jezelf én je leerlingen

Jarenlang gaf Suzanne van der Schot les volgens de methode die haar aangereikt werd. Tot ze twaalf jaar geleden voor het eerst les gaf op een school in het buitenland. Dat ze daar geen lesmethode kreeg om te volgen bleek een zegen: de vrijheid die ze kreeg maakte haar lessen leuker en effectiever. Nu moedigt ze anderen aan ook het boek eens wat vaker weg te leggen: “Ga als leraar doen wat je leuk vindt.”

In een opiniestuk in het NRC verbaasde lerares Nederlands en Engels Suzanne van der Schot zich over het feit dat er zo weinig veranderd is in het onderwijs sinds zij zelf op school zat, terwijl de wereld compleet veranderd is. “Toen ik zelf op school zat, leerde ik bij Nederlands ontleden, bij aardrijkskunde topografie, bij Duits de naamvallen en bij scheikunde het periodieke systeem. Tegenwoordig is dat niet heel anders.”

De wereld veranderde ingrijpend, maar het onderwijs veranderde niet mee.

Het stuk maakte heel wat los. “Ik kreeg een aantal negatieve reacties, maar vooral veel positieve,” vertelt ze vanuit Slovenië, waar ze tegenwoordig werkt: “Een teamleider mailde dat hij het geld dat hij nu aan dure lesmethodes uitgeeft, veel liever zou willen investeren in zijn docenten. Het is jammer dat hij dat nu niet kan omdat hij vanuit de school zo vast zit aan ‘hoe het altijd is gegaan’.”

Als docent ben je afhankelijk van je school. Toch is er vaak meer ruimte voor individuele invulling dan je zou denken. Dat bleek ook uit de vele reacties die Suzanne kreeg van de mensen die hun vrijheid al pakten en hun lessen zonder boek invullen. “Van die reacties werd ik natuurlijk heel vrolijk!”

Wat wil je je leerlingen meegeven?

“Het begint met goed nadenken over wat je je leerlingen bij wilt brengen,” vertelt Suzanne, “natuurlijk zijn er eindtermen, maar de nadruk leg je zelf.” Als voorbeeld haalt ze het vak aan dat ze zelf geeft: Nederlands. In veel methodes wordt ondanks de alom aanwezige technologie van spellingcheckers veel tijd besteed aan spelling, “ik zeg niet dat je helemaal niks aan spelling hoeft te doen, maar is bijvoorbeeld het leren begrijpen van de intenties achter een tekst, en een tekst kritisch bevragen, niet veel belangrijker? Waarom besteden we daar niet meer tijd aan?”

Natuurlijk zijn er eindtermen, maar de nadruk leg je zelf.

Suzanne verbaast zich over het feit dat zoveel leerlingen precies dezelfde methode voorgeschoteld krijgen, ook al hebben ze een docent die ze persoonlijk kent en weet wat bij deze leerlingen aansluit. “Ik mag toch hopen dat niet alle leerlingen bijvoorbeeld dezelfde tekst aangeboden krijgen. In Amsterdam spelen weer andere dingen dan in Groningen bijvoorbeeld. Zorg dat het aansluit.”

Torretje

Waar begin je als leraar zonder boek? “Je enthousiasme over het vak breng je het best over door een onderwerp te kiezen waar je zelf heel enthousiast over bent,” vertelt ze. “Ben je als biologieleraar geobsedeerd door een bepaald torretje op de Veluwe? Duik er een maand helemaal in met je klas:  Wat willen we weten? Hoe gaan we de antwoorden vinden? Wat voor bronnen moeten we dan gebruiken? Gaan we daar een blog over schrijven of maken we een muurkrant? Hoe verdelen we de rollen? Enzovoort.”

Je leert ze door zo’n les vaardigheden aan die ze in hun werkende leven kunnen gebruiken.

Uiteindelijk gaat het je als docent natuurlijk helemaal niet over dat specifieke Torretje. “Je leert ze door zo’n les vaardigheden aan die ze verder in het vak, en in hun werkende leven kunnen gebruiken. Onderzoek en planmatig werken bijvoorbeeld.”

Suzanne moedigt je als mede-docent aan om meer je vrijheid te pakken. “Geef je leerlingen iets leuks te doen. Dan gaan die oogjes open. Dat werkt veel motiverender dan elke week weer horen hoe slecht je wel niet in spelling bent.”

Op zoek naar een leuke nieuwe uitdaging in het onderwijs? Bekijk onze vacatures. Zit er op dit moment niets bij wat je aanspreekt, maar ben je wel toe aan een nieuwe of aanvullende baan? Doe dan een open sollicitatie, dan gaan we na een gesprek over jouw wensen actief voor je op zoek naar je droombaan.