Reflecteren en vooruitkijken: zo bereid jij je voor op het nieuwe jaar

Nog even door buffelen, en dan is het weer zo ver: de kerstvakantie. Voor veel docenten hét moment om even de knop om te zetten. Maar na die broodnodige pauze staat er weer een nieuw halfjaar voor de deur. In dit artikel geven we je handvatten om terug te kijken en vooruit te plannen.

Stilstaan bij het afgelopen halfjaar is niet alleen nuttig, het mag ook leuk zijn. Vaak ben je als docent zo bezig met de waan van de dag dat je vergeet stil te staan bij alles wat je al hebt bereikt.

Waarom reflecteren belangrijk is

Reflecteren is meer dan alleen terugdenken aan een les. Het is bewust stil staan bij wat er gebeurde in je klas, hoe je reageerde op leerlingen en situaties, en wat het je opleverde. Het helpt je om patronen te zien die je anders misschien over het hoofd zou zien en wat je volgende keer anders zou doen.

Docenten zijn vaak geneigd vooral te kijken naar wat beter kan, maar het is minstens zo belangrijk om successen zichtbaar te maken. Door stil te staan bij wat goed ging, groeit je zelfvertrouwen en krijg je nieuwe energie.

Daarnaast helpt reflectie om bewust kleine bijsturingen te doen: soms is één aanpassing in een routine of werkvorm al genoeg om een groot verschil te maken. Tot slot brengt reflectie rust. Door je gedachten te ordenen en patronen te herkennen, voorkom je dat je steeds in dezelfde valkuilen stapt en kun je met meer focus en balans verder.

Onderzoek laat zien dat reflectie en doelgericht plannen niet alleen prestaties verbeteren, maar ook werkdruk en stress helpen verminderen. Het maakt docenten veerkrachtiger en effectiever.

Meer weten over focus en balans? Maak het nieuwe schooljaar succesvoller met onze tips: klik hier om te lezen.

Reflecteren zonder oordeel

Hoe ga je aan de slag met reflecteren? Begin met jezelf tijd en ruimte te geven. Reflectie hoeft geen lang proces te zijn, een half uurtje is vaak genoeg. Het belangrijkste is dat je schrijft of praat zonder oordeel. Alles wat je noteert is waardevol, of het nu gaat om grote successen of kleine frustraties.

Vragen om jezelf te stellen:

• Waar ben ik écht trots op dit schooljaar?
• Welke les of activiteit werkte boven verwachting goed, en waarom?
• Wat waren momenten dat ik het gevoel had de controle te verliezen?
• Wat heb ik geleerd over mijn eigen manier van lesgeven?
• Wat willen mijn leerlingen van mij, en waar heb ik signalen gemist? Vooruitkijken: kleine stappen, groot verschil

Vooruitkijken: kleine stappen, groot verschil

Na het terugblikken is het tijd om de blik naar voren te richten. Wat wil je vasthouden en wat wil je anders doen in het komende halfjaar? Welke doelen heb je voor je klassen, en hoe zet je jezelf daarin in als instrument? En hoe wil jij je ontwikkelen als docent?

Vooruitkijken hoeft niet te betekenen dat je direct je hele jaar uitstippelt. Het gaat juist om kleine, concrete stappen die haalbaar zijn en effect hebben in de klas én voor jezelf. Bijvoorbeeld vaker samen sparren met een collega om ideeën uit te wisselen en elkaar feedback te geven of een nieuwe werkvorm uitproberen en die evalueren met je klassen.

Stel jezelf bijvoorbeeld deze vragen:

• Welke routines of gewoontes wil ik opnieuw scherp neerzetten na de vakantie?
• Welke werkvorm wil ik uitproberen of verder ontwikkelen?
• Hoe kan ik mijn werkdruk beter verdelen, zodat er ruimte overblijft voor herstel?
• Welke momenten plan ik bewust in voor mijn eigen groei en ontwikkeling?

Door het kiezen van één of twee heldere doelen, houd je focus en vergroot je de kans dat je ze ook echt bereikt. Denk bijvoorbeeld aan: elke les starten met een vaste check-in, je nakijktijd strakker plannen, of vaker bewust complimenten geven aan leerlingen.

Beter leren omgaan met je tijd? Planningsexpert Ank Kampman geeft je in dit artikel tips en tricks. Tipje van de sluier: je to-do-lijst mag je weggooien.

Investeren in jezelf

Vooruitkijken gaat niet alleen over lesgeven, maar ook over jezelf als onderwijsprofessional. Welke vaardigheden wil jij dit jaar versterken? Welke kennis wil je verdiepen? Misschien merk je dat je meer wilt leren over orde houden, of juist over differentiëren en het motiveren van leerlingen.

Bij de Metafoor Academy vind je trainingen, workshops en inspiratie die je hierbij helpen. Het is dé plek om te blijven groeien, nieuwe inzichten op te doen en jezelf als docent verder te ontwikkelen. Zo maak je niet alleen een frisse start in januari, maar werk je ook aan een duurzame loopbaan waarin jij met plezier en zelfvertrouwen blijft lesgeven.

Hoe ga jij jezelf ontwikkelen in het nieuwe jaar? Bekijk hier het aanbod van de Metafoor Academy.