Blog

Formatief… en dan een werkwoord?

leraar bord feedback uitleg studenten leerlingen steken handen op
Door: Patricia van Slobbe | Gepubliceerd op: 11-09-2025

De term formatief toetsen hoor je vaak, maar zorgt ook voor verwarring. ‘Toetsen’ klinkt alsof het om een eindmoment gaat, terwijl ‘formatief’ juist draait om een continu proces. Formatief toetsen is dus niet hetzelfde als formatief handelen, het is slechts een onderdeel daarvan. In deze blog laat Onderwijs Arena zien hoe formatief leren en lesgeven werkt en wat het kan opleveren voor jouw leerlingen en studenten.

Leren zichtbaar maken

Bij formatief leren en lesgeven staat steeds één vraag centraal: hoe maken we het leren van leerlingen en studenten zichtbaar? Dat begint met duidelijkheid over waar jouw klas naartoe werkt. Door samen leerdoelen en succescriteria te verkennen, krijgen leerlingen een neus voor kwaliteit.

De volgende stap is kijken waar leerlingen nu staan. Dat kan bijvoorbeeld door activerende werkvormen te gebruiken die kennis en begrip boven tafel halen. Als docent zie je zo direct waar nog gaten of misconcepties zitten.

Daarna kijk je hoe leerlingen het best verder komen. Feedback speelt daarin een sleutelrol. Niet in het lezen van lange lappen tekst, maar in concrete aanwijzingen die hen verder helpen. Daarnaast leren leerlingen ook van zichzelf: door peerfeedback en door zelf te reflecteren. Zo ontwikkelen ze meer grip op hun eigen leerproces.

Wat levert formatief leren en lesgeven op?

Door leren zichtbaar te maken ontstaat er meer eigenaarschap bij leerlingen, groeit hun zelfstandigheid en stijgt hun welbevinden. En jij krijgt als docent beter zicht op wat er nodig is om elke leerling en student een stap verder te helpen.

Meer leren over formatief leren en lesgeven? Schrijf je in voor het webinar Formatief handelen op 6 oktober a.s. van 16:00 – 17:00 met Michel van Ast van OnderwijsArena. Lees meer en meld je hier aan.

Patricia van Slobbe
Auteur
Patricia is een voormalig docent Engels en een eeuwige docent in hart en nieren. Ze is al meer dan 10 jaar actief als trainer, coach en onderwijsadviseur, gespecialiseerd in didactische excellentie. Ze is medeoprichter van OnderwijsArena, een levendig platform voor docenten die van leren hun vak hebben gemaakt en die weten dat lesgeven een ambacht is: je bent nooit uitgeleerd. Ze is co-auteur van twee succesvolle boeken over effectief leren met ICT en heeft onlangs een internationale online cursus gelanceerd voor docenten wereldwijd die meer willen doen met onderwijstechnologie in hun klaslokaal zonder eindeloze 'App Safari's'.
Metafoor onderwijs footer logo
Metafoor onderwijs footer logo

✉ Nieuwsbrief

Abonneer je op onze nieuwsbrief en ontvang elke twee weken:
Passende vacatures
Toegang tot webinars
Blogs en onderwijsnieuws
Regelmatig leuke winacties

  • Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.

We wijzen je op onze privacyverklaring.