Creëer een activerend leerklimaat met 8 sleutelbegrippen

Hoe creëer je een les waarin leerlingen niet alleen kennis opdoen, maar zich ook actief betrokken en verantwoordelijk voelen voor hun eigen leren? De sleutel tot effectief leren ligt in het realiseren van een activerend leerklimaat, waarin de docent als regisseur een essentiële rol speelt. Dit ‘werken-met’-leerklimaat zorgt voor de betrokkenheid van de leerlingen en versterkt hun verantwoordelijkheidsgevoel voor het leerproces. In deze blog geven we handvatten hoe je zorgt voor een activerend leerklimaat.

8 sleutelbegrippen voor een activerend leerklimaat

Er zijn acht sleutelbegrippen belangrijk om voor een positief en activerend leerklimaat te zorgen:

1. Heldere leerdoelen en succescriteria: Zorg ervoor dat leerlingen weten wat er van hen verwacht wordt en hoe ze hun succes kunnen meten. Gebruik leerlingvriendelijke taal en concrete voorbeelden om duidelijkheid te scheppen.
2. Voorkennis activeren: Sluit aan bij de bestaande kennis van leerlingen. Gebruik activerende werkvormen om bestaande kennis zichtbaar te maken en nieuwe informatie beter te laten beklijven.
3. Heldere structuur: Bied leerlingen een duidelijke lesopbouw en instructies. Dit helpt leerlingen om beter grip te krijgen op het leerproces en vermindert eventuele verwarring.
4. Zichtbaarheid van leren en denken: Maak het leerproces zichtbaar door effectieve vragen te stellen en formatieve evaluaties in te zetten. Hierdoor krijgen zowel de leerlingen als jij inzicht in de voortgang.
5. Effectieve feedback: Geef duidelijke, gerichte en constructieve feedback. Hiermee bied je leerlingen concrete handvatten voor verbetering en stimuleer je hun leerproces.
6. Motivatie stimuleren: Laat leerlingen ervaren dat er samen met hen gewerkt wordt en benadruk de relevantie van de leerstof.
7. Betekenis van de leerstof: Maak duidelijk waarom de leerstof relevant is. Leerlingen die begrijpen waarom iets belangrijk is, zijn meer gemotiveerd en betrokken bij het leerproces.
8. Individuele aanspreekbaarheid: Zorg ervoor dat elke leerling zich gezien voelt en actief betrokken wordt bij de les. Individuele aandacht verhoogt de betrokkenheid en het gevoel van verantwoordelijkheid bij leerlingen.

Door gericht aan de slag te gaan met deze acht sleutelbegrippen creëer je een omgeving waarin leerlingen zich betrokken voelen, hun talenten kunnen ontwikkelen en gemotiveerd raken om actief en betekenisvol te leren. Zo wordt effectief leren een gedeelde verantwoordelijkheid tussen docent en leerling.

Meld je aan!

Dit is geen makkelijke opgave en precies daarom is lesgeven ook een ambacht: je wordt beter door te blijven oefenen en te ontwikkelen. Op 7 april 2025 organiseren OnderwijsArena en Metafoor Onderwijs een online kennissessie rondom effectief leren met Michel van Ast, mede-auteur van het boek ‘Effectief Leren, de docent als regisseur’.